Interview: Zin en onzin van Nutri-Score en de NAPV in de zoetwarenbranche

Op 1 januari 2024 is het zover: dan wordt Nutri-Score landelijk ingevoerd. Het voedselkeuzelogo, dat van A (donkergroen) tot en met E (rood) gaat, moet consumenten helpen gezondere keuzes te maken wanneer zij voor het schap staan. Wordt het de diepvriespizza die er zo lekker uitziet, of de pizza met Nutri-Score A? Want het ABCDE’tje moet het gemakkelijker maken producten binnen een bepaalde groep met elkaar te vergelijken. Maar hoe vergelijk je de voedingswaarde van een chocoladereep met hele hazelnoten met die met stukjes karamel? Het antwoord is: niet. “Alle chocola is rood en dat zal nooit minder kunnen worden. Het is inherent aan het product, dat immers voor een groot deel uit suiker bestaat. Dat geldt in mindere mate ook voor de categorie koek”, zegt Heere. De branchevereniging waarvan hij directeur is, behartigt de belangen van ruim honderd fabrikanten, die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor meer dan 90% van de totale verkoop van het lekkers in Nederland. Heere legt uit dat er eigenlijk geen alternatief is voor suiker in koek en chocola. “Suiker zorgt niet alleen voor de zoete smaak, maar is ook een vulmiddel. Vervangers voor suiker in snoepgoed hebben een laxerende werking, dat is niet ideaal. Wanneer je suiker – of een van de andere ingrediënten – weglaat in koekjes kom je aan de essentie van het product. Maar weet je wat het vooral is? Het draait om de consument, en die koopt een geluksmoment. Dan is de rode kleur van Nutri-Score even minder van belang.”

Uitgeknutseld
Er zijn overigens wel degelijk producten van VBZ-leden die groen kleuren in het voedselkeuzelogo. Het gaat om suikervrije kauwgom en mondverfrissers, maar ook suikervrije ontbijtkoek. Heere: “Fabrikanten zijn al jaren bezig suiker, maar ook verzadigd vet en zout in hun producten te reduceren als dat kan, en dat gebeurde ook al voordat Nutri-Score in aantocht was. Ook daalt de gemiddelde consumptie van snoep, koek en chocola al jaren. Tegelijkertijd zien we geen daling in het aantal mensen met overgewicht of obesitas.” De verantwoordelijkheid voor een gezond gewicht kan dus niet alleen bij de leden van de VBZ liggen, wil Heere maar zeggen. En alle goede wil ten spijt, op een gegeven moment is de reductiegrens bereikt. Of zoals Heere het verwoordt: in veel gevallen zijn de fabrikanten uitgeknutseld. Meer reductie van vet, suiker of zout tast dan bijvoorbeeld het mondgevoel aan en maakt van de traktatie geen traktatie meer. Bovendien wordt het product soms helemaal niet caloriearmer na aanpassing. Een koekje met minder suiker krijgt dan bijvoorbeeld meer vet, om de receptuur in balans te houden. Naast dat er zo geen vermindering in het aantal calorieën plaatsvindt, gebeurt er nog iets veel ergers voor de koekindustrie: het koekje wordt er ook niet lekkerder op.

Daar bovenop hebben fabrikanten van koek, snoep en chocola de afgelopen jaren geleerd het rustig aan te doen met de communicatie rond suikerreductie. “De overheid wil in een razend tempo naar een ‘gezonder’ aanbod, maar de consument wil echt iets lekkers. Heel groot op de verpakking zetten dat er zoveel procent minder suiker in het product zit heeft meestal een averechts effect. Het verminderen van suiker in verwenproducten moet in vrijwel onmerkbare kleine stapjes gaan. Anders verkopen onze leden het niet”, legt Heere uit.

Lekker blijven
Tegelijk met de invoering van NutriScore is de overheid bezig met de Nationale Aanpak Productverbetering (NAPV). Deze moet ervoor zorgen dat voedingsmiddelen in 2030 een verbeterde productsamenstelling hebben. Wat betekent dit voor de producenten van koek, snoep, chocolade, zoutjes en noten? “Het leeft een stuk minder dan Nutri-Score bij onze leden. Het helpt wel dat de grenswaardes van de NAPV en Nutri-Score gelijk zijn getrokken”, zegt Heere. Hij gaat verder: “Het is een ingewikkeld proces, want als we weer naar koek kijken: volgens deze richtlijnen moeten alle ingrediënten in koek gereduceerd worden, dus vet én suiker én zout. En dan houd je dus geen koek meer over. De overheid is wat ons betreft ook vergeten rekening te houden met het feit dat er al zoveel gereduceerd is door onze leden. De stappen zijn voor een heel groot deel allang gezet.”
Voor Heere is het duidelijk: “Onze leden verkopen producten die lekker zijn. Dat moeten ze ook blijven, anders komen ze niet van het schap af.”

Campagne
Dat wil beslist niet zeggen dat de fabrikanten geen maatschappelijke verantwoordelijkheid voelen of willen nemen. De producenten die bij de branchevereniging van Heere zijn aangesloten, nemen verschillende manieren te baat om die verantwoordelijkheid op te pakken. Zo communiceren ze over de portiegrootte van hun producten op de verpakking. “Onze producten zijn lekker, maar dat wil niet zeggen dat je je eraan moet overeten. Wij focussen dus liever op portionering dan dat we nog verder sleutelen aan de recepturen. Achterop iedere verpakking staat wat een normale portie is”, zegt Heere. Zo staat op de verpakking van Verkade mini Nizza kokos dat 1 portie ongeveer 25 gram bevat, en ook: 1 portie is ongeveer 10 biscuitjes van 2,5 gram.
Daarnaast is er de bewustwordingscampagne ‘Geniet gerust, maar wel bewust’. Vijftien merkfabrikanten, alle lid van VBZ, hebben zich aan deze campagne gecommitteerd en zetten deze slogan sinds het begin van dit jaar op hun reclame-uitingen. Je vindt hem dus terug op radio en tv, in kranten en tijdschriften, op social media en op de websites van fabrikanten als Haribo, Bolletje, Katja Fassin, Koninklijke Verkade, Nestlé en Perfetti Van Melle. Ook is er de website genietgerust.nl, met tips voor bijvoorbeeld een gebalanceerd eetpatroon, slim boodschappen doen en het verslaan van ‘valse trek’.

Transparant
Heere vindt het op zich een goede ontwikkeling dat consumenten met Nutri-Score inzicht krijgen in de nutritionele waarde van producten in de supermarkt. Alleen heeft dat bij ‘zijn’ producten nou net minder zin. Het blijven producten die de lekkere trek moeten stillen. Dankzij de aangepaste recepturen komen veel producten er iets beter uit in het voedselkeuzelogo – zoutjes en noten zijn zelfs al klaar; daar valt volgens hem niets meer aan te verbeteren – maar vet, zout en suiker horen nu eenmaal in het betere snaaigoed. En daar is Heere altijd transparant over. “Ja, er zit suiker en zout in onze producten, maar daar zijn we open en eerlijk over. En in een normaal eetpatroon is daar ook plaats voor”, aldus de VBZ-directeur. Onder meer door helder te communiceren over normale porties neemt de branchevereniging haar verantwoordelijkheid naar een almaar uitdijend volk. Wat kunnen retailpartners doen om de producenten van snoep, koek, chocola, chips, zoutjes en noten bij te staan in hun queeste naar een verantwoorde consumptie van al dat lekkers? “Het vermelden van een portiegrootte op de verpakking wordt nu alleen nog gedaan door onze leden. Op de verpakking van vergelijkbare huismerkproducten staat dit nog niet. Wij zijn er een groot voorstander van een eenduidig beeld naar de buitenwereld te schetsen en het zou ons en de consument enorm helpen wanneer ook deze producten van een portieaanduiding worden voorzien”, zegt Heere. Het moet wat hem betreft wel om een realistische portieaanduiding gaan, want iedereen snapt dat 1 dropje geen portie is…

Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.