MIJNSHEERENLAND – Jumbo heeft op 14 augustus het ‘Oogstfeest’ gevierd. De Veghelse formule organiseerde dit in samenwerking met landbouwbedrijf Klompe en leverancier Jansen-Dongen. De partijen vertelden tijdens een informatieve rondleiding over regeneratieve landbouw. Daarnaast werd er gedurende de lunch –bestaande uit producten van boeren en telers die samenwerken met Jumbo – een primeur onthuld: regeneratieve aardappelen.
Tim Hehenkamp, directeur Category Management bij Jumbo, opent het ‘Oogstfeest’ en richt zich tot de vele aanwezige boeren en telers: “Jullie zijn de sterren waarmee wij het verschil kunnen maken voor onze klanten”, benadrukt hij. “Jullie zijn er elke dag mee bezig om de tomatenteelt efficiënter te maken, aardwarmte te gebruiken om de aardbeienkas te verwarmen, enzovoort. Telkens als ik bij een van jullie op bezoek ga, ben ik onder de indruk van de toewijding en passie die ik daar zie.” Hehenkamp stelt dat ondernemen onzekerheden kent en dat Jumbo daarom kiest voor langetermijnafspraken en eerlijke verdienmodellen. “Maar dat is niet genoeg. We moeten daarnaast het verhaal vertellen. De klant moet begrijpen waarom het de moeite waard is om wat meer te betalen voor een duurzaam product. Dat doen we vandaag, en via ons recent gelanceerde platform (H)eerlijk van Dichtbij. Blijf vooral grenzen verleggen, bijvoorbeeld met regeneratieve landbouw, daar gaan we vandaag verder op in.”
Regeneratief landbouwbedrijf
Het evenement vindt plaats op de boerderij van de familie Klompe, een akkerbouwbedrijf van driehonderd hectare met focus op onder andere aardappelteelt voor de retail. “We werken aan het herstel van de bodem. We zijn een regeneratief landbouwbedrijf. Dat word je niet van de ene op de andere dag – het is een hele reis die je doormaakt”, licht Jeroen Klompe, eigenaar van landbouwbedrijf Klompe, toe. De inspiratie hiervoor ontstond tijdens een reis naar Nepal, waar de familie Klompe diverse landbouwbedrijven bezocht. “Op een gegeven moment waren we bij een akkerbouwbedrijf van misschien één hectare groot. Allerlei gewassen groeiden daar kriskras door elkaar, maar ze zagen er allemaal gezond uit. Toen we werden uitgenodigd om te blijven eten, lieten wij trots al onze machines zien. Ze leken echter niet onder de indruk. Hun reactie was: ‘Too much iron’. Eenmaal terug in Nederland kwamen we er al snel achter dat ze gelijk hadden. We namen een kijkje in onze kleibodems en ontdekten dat bodemverdichting (het samendrukken en vervormen van de bodem door externe krachten, zoals zware landbouwmachines, red.) ons grootste probleem was. Dat was voor ons het startpunt.”
Compostthee
Tijdens de rondleiding over de boerderij ontmoeten we ook Davine en Mellany Klompe, dochter en vrouw van Jeroen. Ieder van hen deelt inzichten over regeneratieve landbouw. Klompe laat zien hoe ze compostthee maken. “Dat is een van de manieren waarmee we planten voeden. We bouwen aan een wortelstelsel dat net zo groot is onder de grond als erboven. Al een hele lange tijd focust iedereen zich op de plant boven de grond en daardoor vergeten we wat er onder de grond gebeurt. Als je een wortelstelsel hebt onder de grond, heb je minder last van bijvoorbeeld droogte en nemen de planten nutriënten op die uit diepere lagen komen. Vroeger voedden we vooral de planten zelf, maar nu voeden we eerst de bodem, die op zijn beurt de planten voedt. Dat is helemaal omgedraaid in regeneratieve landbouw.”
Klompe benoemt het belang van biodiversiteit boven de grond. Hij wijst naar een lange strook met een bloemenmix. “Op ons hele bedrijf liggen allemaal verschillende stroken. Deze stroken zijn voor natuurlijke plaagbestrijding. Het is bewezen dat als je die om je perceel hebt liggen – wij hebben ze om alle percelen heen – dat je dan aan natuurlijke plaagbestrijding doet. Vanaf het moment dat we dat geïntroduceerd hebben in ons bedrijf, hebben we nul liter insecticide meer nodig gehad. Het heeft daarnaast de functie dat het de bestuiving van je gewassen verbetert.”
Artikel gaat verder onder de foto ↓
Luisteren naar de bodem
De dochter van Klompe laat ons luisteren naar twee verschillende bodems. Ze overhandigt ons koptelefoons en zegt: “We horen straks alle geluiden die onder de grond plaatsvinden, alle wormen, bacteriën, schimmels, enzovoort. Vervolgens gaan we het verschil bekijken tussen dit stuk land, waar nog wel met bepaalde landbouwvoertuigen wordt gereden, en de overkant waar al jaren niks meer heeft gereden.” In eerste instantie is er wat geritsel te horen. Hier en daar wordt een teken van leven gegeven, maar het geluid is zacht. Wanneer we vervolgens luisteren naar het stuk waar al jaren niks meer heeft gereden, zijn er gelijk geluiden van actief bodemleven te horen. Het geluid is aanzienlijk harder.
Proeftuinen
De vrouw van Klompe vertelt over de proeftuinen die ze uitvoeren. “Tien jaar geleden begonnen we met onze missie en richtten we Soil Heroes Foundation op. Daarmee willen we bijdragen aan de transitie naar regeneratieve landbouw. Het is een Engelse naam, omdat tien jaar geleden regeneratieve landbouw nog niet resoneerde in Nederland. De stichting heeft drie pijlers: kennis delen, netwerken opbouwen en proeftuinen opzetten (een stuk land waar nieuwe, natuurvriendelijke landbouwmethoden worden uitgeprobeerd en onderzocht, red.). Een van de proeftuinen die we gedaan hebben, richtte zich op het waterbufferend vermogen van bodems onder regeneratieve landbouw.” Momenteel loopt de zogenoemde nutriëntenproef, waarin wordt gekeken hoe verschillende landbouwmaatregelen invloed hebben op het voedingsgehalte van gewassen.
Doel
Wat is het uiteindelijke doel van die proeftuinen? “Enerzijds zijn we natuurlijk een commercieel akkerbouwbedrijf, dus er moet geld binnenkomen. Maar aan de andere kant willen we investeren in bredere waarden. Dat noemen we de lange-euro-investering. Jeroen en ik kunnen er niet meer van profiteren, maar onze kinderen wel. Het is een traject van de lange adem. Een bodem herstellen doe je niet in drie jaar, misschien ook niet in zeven jaar, eerder in tien à vijftien jaar”, besluit de vrouw van Klompe. Tot slot demonstreert Harry van der Vijver, werkzaam bij Jansen-Dongen, zeven verschillende aardappelrassen bij een proefveld waar wordt gewerkt aan de toekomst van de aardappelteelt door nieuwe rassen uitgebreid te testen op hun prestaties in de praktijk.
Boeren en telers
Na de rondleiding staat ons een lunch te wachten. Het voorgerecht is een tartaar van rund met auberginedip, tomaat-paprikaspread, boerenkaas en mangochutney. Het hoofdgerecht is zachtgegaard buikspek met geroosterde wortel-broccolicrème, Jumbo’s Asian dressing en warme aardappelsalade en het nagerecht bestaat uit soep van aardbeiyoghurtswirl met geschaafde chocomerengue, slagroomijs en sando. Er zijn heel veel boeren en telers aanwezig, waaronder Jeroen Koks van Zonvarken. Daar komt het buikspek vandaan. Zonvarken is een vernieuwend varkenshouderijconcept waarbij deze dieren op een diervriendelijke en natuurinclusieve manier worden gehouden. Het doel is om beter om te gaan met dieren, de natuur én de boer. “Er is veel kritiek op het produceren van vlees. Als het dan toch gedaan moet worden, dan op deze manier”, aldus Koks. De yoghurt in het toetje is plantaardige yoghurt van ‘De Nieuwe Melkboer’, waar Tom en Bart Grobben achter zitten. Dit product werd eerder dit jaar tijdens een persevent van Jumbo onthuld.
Regeneratief geteelde piepers
Dit keer wordt er ook een primeur onthuld. Na de lunch vragen de organisatoren aandacht voor een gele Jumbo-bakfiets met een groot geel doek eroverheen. Hehenkamp, Klompe en Jeroen Lemkes van Jumbo Foodmarkt in Dordrecht, komen naar voren. Wanneer het doek eraf wordt gehaald, verschijnen er aardappelen. Maar niet zomaar piepers, dit zijn namelijk regeneratief geteelde aardappelen. Nietsvermoedend had Hehenkamp dit stiekem al verklapt aan het begin van het evenement toen hij zei: “We hebben nu één regeneratief geteeld product, maar misschien vandaag wel twee.”
Artikel gaat verder onder de foto ↓
De regeneratieve aardappelen maken deel uit van een nieuwe agf-productlijn van Jumbo. De naam van deze lijn is ‘Van goede aarde’ en hij bevat alleen producten die op een regeneratieve wijze geteeld worden. De aardappelen zijn sinds 18 augustus beschikbaar bij Jumbo Foodmarkt in Dordrecht. Vanaf half oktober zullen de aardappelen eveneens bij alle andere Jumbo-winkels verkrijgbaar zijn. De prijs van de nieuwe pieper zal ongeveer op het hetzelfde niveau zitten als de lijn van speciale aardappelen bij Jumbo. Wel kunnen de prijzen van aardappelen dagelijks veranderen; dit is afhankelijk van beweging in de markt. Eerder kwam de formule al met een waspeen die op regeneratieve wijze is geteeld.
Nieuw concept in Nederland
Volgens Hehenkamp is regeneratieve landbouw een concept dat nieuw is voor de Nederlandse consument. “Internationaal wordt er al millennia zo geteeld, maar hier is het nog beginnend en dus klein. We komen als Jumbo nu pas met het tweede regeneratief geteelde product, maar we geloven in het concept en dat het in de toekomst groter gaat worden.” De regeneratieve waspeen is een echte hardloper. “We verkopen miljoenen zakjes per jaar, dus dat gaat heel erg goed. Het is vooral een manier om klanten subtiel bloot te stellen aan een regeneratief product, want het staat niet op de verpakking. Bij de aardappelen ‘Van goede aarde’ hebben we gekozen om het er wel duidelijk op te zetten, maar niet heel groot. We zien het als een startfase. Ik denk dat ‘Van goede aarde’ al zegt wat het doet en dat het de klant meer aanspreekt. Het kan zijn dat we op een gegeven moment wel groter erop zetten dat het regeneratief is, als het populairder wordt. Voor nu hopen we dat deze lijn een bepaalde bewustwording creëert en dat klanten vanuit daar gemotiveerd raken om het te kopen.”
Grote verandering
De directeur Category Management vindt het nog te vroeg om er een concreet doel aan vast te hangen. “We moeten eerst zien hoe de consument erop reageert. Het is voor de toeleverende bedrijven ook een hele grote verandering. De vraag is hoe snel het aanbod zich kan ontwikkelen. Hoewel we er geen doelstelling op hebben gezet, zijn we wel echt gecommitteerd om hiermee verder te gaan.” Regeneratieve landbouw is een van de duurzame aanpakken in het palet van Jumbo. Hehenkamp: “Hoewel de methode verschilt van de andere, past de geest ervan volledig binnen onze duurzaamheidsdoelstellingen. Duurzaamheid staat bij Jumbo namelijk onder andere voor goede dingen doen op de lange termijn”, zegt Hehenkamp. Jumbo is niet alleen bezig met regeneratief, maar ze werken bij de Veghelse formule met keurmerken, zoals ‘On the way to PlanetProof’ en biologisch. “Dit is eveneens een pad dat we bewandelen om uit te zoeken wat het effect hiervan is.”
Betrouwbare partner
De supermarktketen steunt de boeren en telers door langetermijnafspraken te garanderen en een verdienmodel waarbij de boer er iets aan kan overhouden. “Dat geldt niet alleen voor regeneratieve landbouw, maar voor duurzaamheid in het algemeen. Wij willen daarin een betrouwbare partner zijn. Dat is de belangrijkste manier waarop we proberen de ruimte te creëren om dit soort stappen te zetten. Bij de een gaat zo’n stap over regeneratief, bij de ander over CO₂ en bij weer een ander over dierenwelzijn. Daarnaast hebben we impactfondsen; budgetten waar bedrijven met goede ideeën een aanvraag op kunnen doen. Er zijn meerdere verbanden waarin we een netwerk proberen op te bouwen om ons steentje bij te dragen. Daar komen allerlei initiatieven uit. Zo proberen we het vliegwiel aan te krijgen en verder te versnellen”, aldus Hehenkamp.
Bron: Levensmiddelenkrant
