AMSTERDAM – Sportdranken zijn steeds meer in de supermarktschappen te vinden. Niet alleen sporters graaien graag een flesje weg, sportdranken worden ook als zoete dorstlessers gekocht, veelal door een wat jonger publiek. Wat doen functionele dranken eigenlijk met je lichaam? En wat is precies de functie van sportdranken in de supermarkt? Levensmiddelenkrant pleegt een telefoontje met voedingsdeskundige en fanatiek sporter Elaine Steenstra.
Steenstra heeft samen met Alisa de Vries een diëtistenpraktijk in Amsterdam, is daarnaast model, eigenaar van NANA des fleurs, een webshop met duurzame interieurartikelen en is moeder van drie opgroeiende kinderen. Ze wil met haar drukke bestaan extra zuinig zijn op haar conditie en lichaam. Ze sport daarom fanatiek en let goed op haar voeding. Zij neemt weleens een sportdrank zoals een shake bij de sportschool en nooit eentje uit de supermarkt. “Sportdranken horen niet in de supermarkt thuis. En als je normaal sport en gewoon gezond eet, heb je ze eigenlijk niet nodig. Tenzij je langer dan een uur intensief traint, of bijvoorbeeld een Dam tot Damloop rent”, is de eerste reactie van de diëtiste. “Zal ik je anders eerst even uitleggen welke functionele dranken er zijn en welke functie ze hebben?”
Verschillende functionele dranken
Isotone dranken bevatten een vergelijkbare concentratie aan suikers en zouten als het menselijk lichaam. Ze worden snel opgenomen en houden het vochtgehalte in balans tijdens het sporten. Hypertone sportdranken hebben een hogere concentratie aan suikers en zouten dan het menselijk lichaam en kunnen extra energie aanvullen tijdens langdurige inspanningen. Hypotone sportdranken hebben een lagere concentratie aan suikers en zouten dan het menselijk lichaam. Ze worden vaak gebruikt om snel vocht aan te vullen zonder extra calorieën te consumeren. En dan zijn er nog eiwitrijke sportdranken die naast koolhydraten ook eiwitten bevatten, die bij het herstel van spieren na intensieve trainingen helpen. Elektrolytische sportdranken bevatten elektrolyten zoals natrium, kalium en magnesium, die verloren gaan door zweten tijdens het sporten. Ze zorgen voor het handhaven van de elektrolytenbalans en voorkomen uitdroging. Sommige sportdranken bevatten cafeïne en zorgen voor alertheid, uithoudingsvermogen en het verminderen van vermoeidheid tijdens het sporten.
Wat niet en wat wel?
Steenstra legt uit waaraan sportdranken moeten voldoen. Zo mogen ze niet te veel zout bevatten, omdat dat tot een verstoorde vochtbalans en een verhoogde bloeddruk leidt. Ook een teveel aan suiker kan kwalijk zijn, omdat dat maagklachten kan geven en prestaties tijdens het sporten kan verminderen. Te veel cafeïne kan leiden tot nervositeit, slapeloosheid en een verhoogde hartslag. Ook zijn kunstmatige kleur- en smaakstoffen en conserveermiddelen niet echt gunstig voor de gezondheid. Goede sportdranken bevatten water, koolhydraten, elektrolyten als natrium en kalium. “Het is dus echt belangrijk dat je als sporter op de hoogte bent van wat sportdranken met je doen”, zegt Steenstra. “En als je niet heel intensief sport, volstaat een vruchtensap, frisdrank of limonade ook. Het gaat dan voornamelijk om hydratatie. Dan is ook de individuele gezondheid van belang. Die verschilt dus per sporter.” Ze vervolgt: “Daarom kan deskundig advies van een personal trainer of een sportdiëtist van belang zijn. Hij of zij helpt je bij de juiste keuze en een goed resultaat.”
In de schappen
Om die reden is de voedingsdeskundige er geen voorstander van dat sporters de dranken in de supermarkt kopen. Het zijn meestal recreatieve sporters die daar hun sportdrank halen. “Als je dat toch doet, lees dan goed de etiketten en ga voor de meest simpele varianten met de minste, ongezonde toevoegingen”, zegt ze. Eiwithoudende sportproducten die in de supermarktschappen staan, zijn overigens meestal wel prima. Ze noemt de proteïneshakes en de yoghurtknijpzakjes. “Maar mensen weten niet dat je die ook heel goed zelf kunt maken en beter bij de sportschool kunt halen.” Er liggen nog kansen voor supermarkten, vindt Steenstra. De sportdranken zouden niet zomaar tussen de gewone frisdranken, waters en sappen mogen liggen, maar verdienen een apart schap. Supermarkten kunnen zo beter informatie verstrekken over de producten, de consument heeft onvoldoende basiskennis. Ook vindt ze dat er te veel keuze in producten is, wat verwarrend kan werken voor de klant. Het is niet altijd duidelijk dat het een functionele drank betreft. Met name jongeren graaien gauw een kleurrijk flesje met een handige sportcap weg om hun dorst te lessen. Terwijl zo’n drankje eigenlijk voor na het sporten is bedoeld. Een eenvoudige oplossing om dat te voorkomen, kan een andere plek in het schap zijn. “Plaats deze flessen niet op ooghoogte van tieners, maar ergens anders, minder in het zicht”, aldus Steenstra.
Energydrinks
Energydrinks mogen van haar helemaal uit de supermarkt verdwijnen. Die wekken de indruk dat ze goed voor je zouden zijn, terwijl het tegendeel waar is, stelt ze. Ze klinkt ietwat geërgerd: “Deze dranken bevatten zoveel suiker, cafeïne en zuren. Slecht voor een puberlijf en slecht voor je tanden.”
Fabrikanten
Ook voor fabrikanten ligt er nog een taak, vindt de deskundige. “Ik snap het marketingverhaal achter het product, hoor. En zo’n knallend geel of blauwe sportdrank, met klinkende namen als Gatorade en Powerade en termen als daily hydration en hydra energy, maakt dat de consument een goede keuze denkt te doen. Dat is alleen zo na intensief sporten en niet zomaar als dorstlesser. Ik kan het niet genoeg benadrukken.” De etiketten mogen in haar ogen duidelijker leesbaar zijn en meer informatie over de werking en de ingrediënten bevatten.
Killerbody
Sporten is belangrijk en gezond voor de mens, zeker in combinatie met goede voeding. Steenstra sluit af: “Sport je veel en intens, laat je dan goed informeren en begeleiden. Echt, er is veel meer nodig voor een killerbody dan enkel een graai naar een catchy sportdrank.”
Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.
