In februari 2022 heeft de Europese Commissie (EC) voorstellen gedaan over ketenverantwoordelijkheid voor bedrijven in productieketens. Dit moet misstanden zoals dwangarbeid en illegale houtkap tegengaan. Met deze wet wil de Europese Unie bedrijven bewuster maken van productieomstandigheden in de landen waar producten vandaan komen.
Bij een eerlijke keten gaat het om transparante ketens waarin onderwerpen als leefbaar loon, het respecteren van mensenrechten en milieu centraal staan. Omdat aanvoerlijnen zo complex en mondiaal zijn, wordt het zicht op de productie troebel.
Het voorstel van de EC betreft een richtlijn die duurzaam en verantwoord gedrag van ondernemingen in de hele mondiale waardeketen moet bevorderen. Voor bedrijven uit de voedingssector die producten uit het buitenland halen of hier produceren, bieden deze nieuwe regels rechtszekerheid en een gelijk speelveld. Voor consumenten en beleggers zorgen ze voor meer transparantie.
Omdat een EU-brede aanpak nu nog ontbreekt, leidt dit tot een nadeel voor de bedrijven die proactief zijn op het gebied van sociale kwesties en milieuproblemen. Als eerste zullen de regels gelden voor bedrijven met meer dan 500 werknemers; twee jaar later gaat deze grens omlaag.
De goedkeuring van dit wetsvoorstel betekent nog niet dat alle producten die je vanaf nu in Europa kunt kopen gegarandeerd eerlijk en duurzaam zijn. Het zal nog minstens twee jaar duren voordat de wet ingaat en er zal nog flink geschaafd worden voordat de wet in alle lidstaten wordt aangenomen.
Er zijn al landen die niet langer wachten op Europese initiatieven, zoals Duitsland waar de wetgeving al in 2023 ingaat. Ook Nederland heeft plannen klaarliggen wanneer een Europese aanpak vertraging mocht oplopen.
Maar wat betekent dit nu concreet voor voedingsbedrijven en supermarkten? Voedingsbedrijven en supermarkten zijn nu nog vaak onduidelijk over de herkomst en productiewijze van hun producten. Een betere producttoelichting op de verpakking kan leiden tot ander en waarschijnlijk duurzamer koopgedrag. Bedrijven kunnen daarmee invulling geven aan de toenemende bezorgdheid van consumenten.
Een aspect dat daarbij speelt is dat duurzaamheid en een eerlijke keten voor consumenten en met name de jonge generatie een steeds belangrijkere rol spelen bij aankoopbeslissingen. Zij willen geen producten kopen die zijn gemaakt onder slechte arbeidsomstandigheden of die de natuur en biodiversiteit negatief beïnvloeden. Consumenten worden dan ook steeds meer aangesproken door een goed verhaal en zijn gevoeliger voor de reputatie van een bedrijf. Supermarkten kunnen hier krachtiger op inspelen door meer informatie te geven en transparanter te zijn.
Supermarkten hebben ook te maken met kortetermijnuitdagingen, zoals stijgende prijzen van grondstoffen, energie en een nijpend tekort aan arbeid. Op korte termijn kan deze druk zorgen voor een pas op de plaats, maar op de (middel)lange termijn zet de transparantietrend beslist door. Aangewakkerd door regelgeving en toenemende druk op bedrijven om duurzaamheids- en klimaatdoelen aan te scherpen.
Het wordt hierbij belangrijk dat bedrijven hun rapportage op orde hebben. Het gaat dan om het identificeren van potentiële risico’s in de handelsketen op het gebied van mensenrechten en milieu. En om ernaar te handelen door die risico’s te vermijden of te verkleinen.
Inzicht in je productieketen vraagt om intensievere handelsrelaties en samenwerking. Goed contact en wederzijds vertrouwen zorgen ervoor dat bedrijven bij problemen samen naar oplossingen zoeken. Als je uitlegt wat je doet en leveranciers meeneemt in de richting waar de industrie heengaat, zullen leveranciers dit eerder accepteren.
Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.
