‘Snoep wordt nooit helemaal gezond en dat hoeft ook niet’

Nadia Menkveld, sectoreconoom bij ABN Amro, kijkt in haar analyse terug op de ontwikkelingen in de snoepbranche waarbij de rol van de coronacrisis een duidelijke rol speelt. Cijfers van IRI laten zien dat supermarkten, benzinepompen en drogisterijen in de eerste vier maanden van dit jaar 3 procent meer chocolade en 4 procent meer snoep verkochten. In 2020 was deze groei 4 procent en 2 procent. De omzet op deze producten steeg wel harder, omdat de prijzen jaar op jaar zijn toegenomen. “De stijging is dus deels prijsgedreven, maar heeft ook te maken met een toename van de verkoop in aantal stuks. Toch blijkt uit een enquête van het Voedingscentrum dat consumenten tijdens corona niet anders zijn gaan consumeren. Het lijkt erop dat er een kloof is ontstaan tussen enerzijds mensen die juist gezonder zijn gaan eten en anderzijds een groep die ongezondere keuzes maakt. Dit hangt ook samen met de reden van snoepen, zoals het gebrek aan een gezonde werkomgeving of verveling. Thuis liggen de producten continu binnen handbereik”, verklaart Van Menkveld.
Daar waar chocolade en snoep een omzetgroei zien, is de verkoop van kauwgum en mintproducten met 10 procent afgenomen. Volgens de sectoreconoom komt dit doordat fabrikanten in deze productgroepen ‘een frisse adem’ als belangrijkste verkoopargument gebruiken en dit is weggevallen door de sluiting van kantoren. “We brengen minder tijd door buitenshuis, waardoor de urgentie bij de consument aan een frisse adem afneemt. Het is enorm lastig voor fabrikanten van deze producten om dan snel een nieuw, logisch gebruiksmoment te creëren.” Doordat er de komende maanden weer meer kan in de maatschappij verwacht ABN Amro dat de verkoop van kauwgom en mint weer een stevige boost krijgt in de tweede helft van 2021.

Veerkrachtig
De Nederlandse branchevereniging voor koek, snoep, chocolade, zoutjes en nootjes, VBZ, reageert desgevraagd op de analyse van ABN Amro. Theo Heere, directeur VBZ: “Wat betreft de verkoopcijfers ligt het net iets genuanceerder dan het plaatje dat ABN Amro schetst. De sector heeft de effecten van corona gevoeld, maar heeft zich veerkrachtig getoond. Halverwege 2020 leerde een eerste rondgang langs bedrijf ons al dat er een verschil ontstond tussen bijvoorbeeld chocolade- en zoetwarenproducenten en de makers van koek, chips en zoutjes. Al met al zijn de cijfers identiek, maar als je specifiek kijkt naar de totale zoetwarencategorie en daar de online verkopen via supermarkten aan toevoegt, baseren wij op basis van onze cijfers met name in snoep een daling”, vertelt Heere, die cijfers van Nielsen gebruikt. Die onlinebestellingen worden ook genoemd in de analyse van ABN Amro. Daarin worden de cijfers van het FoodService Instituut Nederland (FSIN) genoemd, waaruit blijkt dat de coronacrisis voor een groei van bijna 50 procent heeft gezorgd binnen bezorging. De verkoop van chocolade en snoep nam daar ook toe met 76 procent en 46 procent. Totaal gaat het om 20 miljoen euro aan chocoladeproducten die supermarkten verkochten via hun onlinedienst. ABN Amro verwacht dat het aandeel online nog verder zal toenemen, al noemen zij dat niet per definitie een voordeel voor de categorie zoetwaren. Supermarkten hebben de toenemende ambitie om gezondere keuzes makkelijker te maken voor consumenten. Wat zij onder ogen krijgen in een app of online is zo nog beter te sturen dan in fysieke winkels, zo schrijft Menkveld in de analyse.

Genieten
De maatschappelijke druk om verantwoordelijkheid te nemen voor een gezondere voedselketen wordt de komende jaren alleen maar groter, denkt ABN Amro. “Niet alleen de supermarkten voelen die druk, maar de zoetwarenindustrie natuurlijk ook. Uit eigen consumentenonderzoek blijkt dat consumenten echt wel beseffen dat snoep niet gezond is, maar dat ze vooral willen genieten. Snoep en chocolade zijn daar zeer geschikt voor. Ze zullen nooit helemaal gezond gemaakt kunnen worden, maar dat hoeft ook niet. Ook de druk om minder reclame-uitingen of de toegang tot snoep in publieke ruimtes te beperken, dwingt fabrikanten om stevige stappen op dit gebied te blijven zetten. De behoefte aan genieten blijft echter wel en vooral bij snoep denkt de consument: laat me lekker . Dat zorgt voor een lastige spagaat bij fabrikanten en ik kan me voorstellen dat ze dan kiezen om niet actief te communiceren dat ze suiker reduceren”, licht Menkveld toe.
Een van de grotere zoetwarenfabrikanten van Nederland, Perfetti Van Melle, laat weten dat haar doel is om elke snoepliefhebber haar merken, die voortdurend worden aangepast aan nieuwe inzichten, overal en altijd te laten vinden, zodat consumenten ervan kunnen genieten. De fabrikant beseft dat ze bepaalde dingen anders moeten en willen doen om de wereld op een goede manier aan de komende generaties achter te laten. “Dat is niet altijd eenvoudig”, schrijft Harold Haerkens, managing director van Perfetti van Melle in een duurzaamheidsverslag. “Wat ik wil zeggen is dat we doordrongen zijn van de noodzaak van een duurzame bedrijfsvoering. We doen oprecht ons best om onszelf te verbeteren, de juiste keuzes te maken en de juiste acties te ondernemen. Ik hoop dat zo toekomstige generaties nog net zo kunnen genieten van onze snoepjes.” Perfetti Van Melle vindt dat lekker genieten bij een gebalanceerde levensstijl hoort, maar neemt ook stappen die aansluiten bij de afspraken uit het Nationaal Preventieakkoord. In 2018 heeft de fabrikant naar eigen zeggen een actieve rol gespeeld bij de totstandkoming van het akkoord en dan specifiek op het onderwerp gezond gewicht. De producent van onder andere Klene, Fruittella, Mentos, Klene en Smint heeft naar aanleiding daarvan het assortiment suikervrij en minder suiker verder geactiveerd. Een tweede stap is het informeren van portiegroottes, door een maximum aantal calorieën en snoepjes per portie aan te geven.
“In Nederland wordt ieder jaar ruim 1 miljard kilo lekkers geproduceerd. Koek is de koploper met ruim 700 miljoen kilo”, vertelt Heere van VBZ. De brancheorganisatie doet regelmatig onderzoek onder de Nederlandse consument. Eerder heeft zij vastgesteld dat fabrikanten hun producten aanpassen, zoals minder calorieën, zout, suiker of vet, en kleinere porties. “De meerderheid van Nederland is van mening dat met lekkers niks mis is en het af en toe moet kunnen. Bovendien krijgt de sector een compliment van Nederland. Twee derde van de consumenten vindt dat de zoetwarenbranche goed bezig is”, legt Heere uit. Bij aankoop van genietproducten letten Nederlanders vooral op de hoeveelheid suiker (46 procent) en het totale aantal calorieën (29 procent). Dat blijkt uit onderzoek van VBZ. Op de vraag wie verantwoordelijk is voor het niet te veel consumeren van ongezonde producten reageert 93 procent met ‘dat ben ik zelf’. “De branche handelt naar de belangrijkste afspraken uit het Nationaal Preventieakkoord, maar we zijn er nog niet. De reductie van zout, vet en suiker is een belangrijk punt, maar ook het verkleinen van porties. Daarmee wordt het aantal calorieën verlaagd, zonder aan de smaak of het karakter van het lekkers te sleutelen. Het innovatiebeleid van onze leden laat bovendien veel nieuwe initiatieven zien op het gebied van reductie”, aldus Heere.

Focus
Er wordt hard gewerkt aan de invoering van het nieuwe voedselkeuzelogo Nutri-Score, waarvan staatssecretaris Blokhuis onlangs heeft bekendgemaakt dat medio 2021 niet haalbaar is. De branche moet eerder rekenen op volgend jaar. Met de Nutri-Score kunnen consumenten in één oogopslag zien hoe gezond een product is. Daarnaast heeft het Voedingscentrum samen met andere maatschappelijke organisaties geadviseerd om een suikertaks in te voeren. Dit is voorlopig gericht op frisdranken, maar ABN Amro kan niet uitsluiten dat dit ook voor zoetwaren gaat gelden. “Onbezorgd snoepen en snacken kan zeker nog, maar er is de afgelopen jaren meer focus gekomen op gezondheid. Er zijn meer wetenschappelijke inzichten over wat gezond is en niet. Diverse partijen spreken over een suikertaks, maar verschillende onderzoeken laten zien dat het van veel factoren afhangt of het leidt tot een gezondere bevolking. Een voorbeeld daarvan is wat er met de opbrengst van de suikertaks gebeurt. Gaat die naar initiatieven om een gezonder leef- en voedingspatroon te waarborgen? We zien dat de maatschappelijke druk voor invoering hiervan toeneemt, ook vanuit de politiek”, zegt Menkveld. Heere zegt daar het volgende over: “Voor de sector staat een zorgvuldig proces voor de invoering voorop, in het belang van de consument en van de producent. We vinden het belangrijk dat Nutri-Score in lijn is met de Nederlandse voedingsrichtlijnen en dat dit voedselkeuzelogo straks degelijk ingebed wordt in Europa.”
Zoals uit eerdergenoemde onderzoeken blijkt koopt de consument snoep of chocolade om te genieten. Volgens VBZ draait alles in de sector om lekker en dat kan niet zonder suiker, vet en zout. Daar waar mogelijk wel met minder. Iedere producent is hier actief mee bezig zonder door te slaan, want het moet wel lekker blijven. ABN Amro ziet de komst van een suikertaks of Nutri-Score als een uitdaging voor de categorie zoetwaren, maar wellicht minder groot dan in andere categorieën. De consument koopt bewust zoetwaren toch vooral om onbezonnen te genieten.

Functionele toevoegingen
Een van de producttrends die ABN Amro benoemt in de analyse betreft functionele toevoegingen aan producten, zoals vitamines. Als voorbeeld noemt Menkveld kauwgom met vitamine C, B6 en B12 of met cafeïne om de concentratie te verhogen. Het Voedingscentrum vindt de scheidslijn tussen wat wel en niet bedoeld is om de gezondheidswaarde te verbeteren dun. Voldoende groenten en fruit eten blijft volgens de organisatie de beste manier om vitaminen en mineralen binnen te krijgen. ABN Amro heeft PanelWizard onderzoek laten doen naar het koopgedrag van producten met functionele toevoegingen. Daaruit blijkt dat 47 procent van de consumenten zeker of waarschijnlijk liever kiest voor snoep, chocolade of kauwgum met toevoegingen, dan zonder. “Ze zien dit als een makkelijke manier om tijdens het snoepen gezonde stoffen binnen te krijgen, een win-winsituatie. Het past bij de bredere maatschappelijke trend waarbij consumenten meer tijdsdruk ervaren om gezond te leven en daarom op zoek zijn naar ‘quick fixes’.” Aan de andere kant kiest 10 procent liever voor een variant zonder toevoegingen en 20 procent geeft aan ‘waarschijnlijk’ voor een regulier product te kiezen. De belangrijkste argumenten zijn dat ze twijfelen over de smaak en het los zien van het snoep- of snackmoment. “Veel consumenten geven aan dat snoepen sowieso een ongezonde bezigheid is. Zij kiezen daar bewust voor om even te genieten en letten bij een andere maaltijd op de voedingsstoffen”, verklaart Menkveld.

 Bron: Levensmiddelenkrant