Voor het eerst in jaren is het zover: de omzet in de supermarktbranche is in 2024 gedaald. Niet een beetje, maar met 1,5%. In een sector die gewend is aan stabiele groei, voelt dat alsof de bodem uit het boodschappenkarretje is gevallen. De schuldige? De makkelijkste om aan te wijzen is het tabaksverbod. Geen sigaretten meer in het schap, dus minder omzet. Klopt, maar dat is slechts een deel van het verhaal.
Er speelt veel meer. Inflatie bijvoorbeeld. Die heeft een dubbele uitwerking. Aan de ene kant wordt alles duurder voor de consument. Niet alleen in de supermarkt, maar overal. Huur, energie, verzekeringen, kinderopvang. Alles stijgt. En dus moet de consument keuzes maken. De supermarkt is dan ineens geen vanzelfsprekende bestemming meer voor gemak en luxe. Er wordt geschakeld naar discounters. Er wordt meer huismerk gekocht, minder A-merk. En vers? Dat is voor het weekend. De doordeweekse maaltijd komt vaker uit een blik of uit de vriezer.
Aan de andere kant zien we dat diezelfde inflatie de kosten van ondernemers omhoog jaagt. Personeel, inkoop, energie, huur. Alles is duurder geworden. En daar komt dan nog eens bij dat investeren noodzakelijk blijft. In technologie. In duurzaamheid. In het opfrissen van de formule. In de winkel. Want stilstand is achteruitgang, zeker als de concurrent wél doorgaat.
Het gevolg is een klassieke sandwichsituatie. Aan de bovenkant zakt de omzet in, aan de onderkant lopen de kosten op. Het rendement staat dus zwaar onder druk. En dan wordt het pas echt spannend. Want als het rendement onder druk staat, worden keuzes nóg scherper. Wat doe je nog wel, wat stel je uit? En hoe hou je de klant vast zonder in je eigen voet te schieten?
De oplossing zit niet in harder rennen, maar in slimmer bewegen. Want eerlijk is eerlijk: veel supermarkten en leveranciers zitten nog te veel vast in oude patronen. Elke partij wil zijn marge behouden. Promoties worden ingezet als lapmiddel. Maar de vraag is: werkt het nog?
Wat nu nodig is, is samenwerken in de keten. Echte samenwerking. Niet alleen praten over korting, maar samen kijken hoe we het totale proces efficiënter maken. Minder derving, minder transportkilometers, minder voorraadverlies. Hoe kunnen we data delen om beter te voorspellen wat de klant wil? Daar zit ruimte. Niet alleen voor kostenbesparing, maar ook voor innovatie.
Daarnaast moet technologie geen gadget zijn, maar een strategisch hulpmiddel. Zelfscankassa’s, geautomatiseerde bestelsystemen, dynamische schapindeling, slimme planningssystemen. Ze zijn er allemaal. En ze werken, mits goed ingezet. Ze verhogen de productiviteit en verlagen de foutmarges. En misschien nog wel belangrijker: ze geven medewerkers ruimte om bezig te zijn met wat echt telt. De klant helpen, het vak goed neerzetten, service bieden.
En vergeet de klant niet. Die zoekt houvast. Zekerheid. Betrouwbaarheid. Laat dus zien waar je voor staat. Geef huismerken smoel. Maak duurzaamheid zichtbaar én betaalbaar. En ja, bied ook de basis: een nette winkel, vriendelijk personeel en gewoon goed eten voor een eerlijke prijs.
Voor supermarktondernemers en leveranciers is dit hét moment om de knop om te zetten. Terug naar de tekentafel. Niet met een zuur gezicht, maar met een frisse blik. De rek is eruit bij de consument. En ook bij het oude model. Maar er zit nog genoeg potentie in de branche. Mits je durft te vernieuwen. Durft samen te werken. Durft te kiezen voor slimme technologie en duidelijke positionering. Want ook al is de kar wat leger, er is nog genoeg te winnen. Maar dan moeten we wel ophouden met elkaar de prijs door de maag te splitsen. En beginnen met samen waarde creëren. Daar ligt de winst. Letterlijk én figuurlijk.
Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.
