(SPECIAL JUMBO 100 JAAR) NIEUWVEEN - Erik Hemmes, retaildeskundige, kent de familie Van Eerd en vertelt aan Levensmiddelenkrant wat de kracht van het bedrijf is. “Wat mij zo boeit is dat Karel van Eerd altijd heel nieuwsgierig is. Hij wil dingen weten, stelt vragen en maakt je wijzer. Dat is ijzersterk en is niet iedereen gegeven. Wat de familie Van Eerd doet is bouwen en bouwen tot ze een marktpositie hebben. Het gaat niet alleen om fantastisch winstgevend zijn.”
Jumbo viert dit jaar haar 100-jarig bestaan. Waar denk jij dan aan?
“Het eerste waar ik aan denk is een open manier van denken en communiceren met duidelijke statements van wie ze zijn en waar ze voor staan. Daarna zie ik ondernemers voor me die continu kijken hoe ze kunnen groeien. Dat zit hem enerzijds in de bestaande winkels naar een hoger level tillen, en anderzijds boven de materie hangen. De familie Van Eerd kijkt naar de grote lijnen en hoe ze hun positie kunnen verbeteren. Dat is een kwestie van ondernemend denken, en verder vooral begrijpen hoe geld in elkaar steekt.”
Wat bedoel je met hoe geld in elkaar steekt?
“Je moet weten hoe je geld dat je al hebt kunt vermeerderen, maar ook kunt lenen. Als je rijk wilt worden, kun je facturen schrijven; je wordt echter rijker als je strategisch denkt en de kracht van geld lenen kent. Meer dan de helft van de huishoudens kent het principe. Ze bezitten een eigen huis, dat is gekocht met een hypotheek. Dertig of veertig jaar verder, afgelost of niet, houden mensen geld over. Dat wordt ook toegepast in de business van Jumbo. De familie Van Eerd heeft dat meer gedaan dan welk ander bedrijf dan ook. Altijd heeft de focus gelegen op hoe ze de klant via de supermarkt beleveren. Supermarkten zitten op een zak met geld – verschil tussen de twee weken waarbinnen de producten gemiddeld verkocht worden en de maand tot drie maanden waarin ze de leverancier betalen.”
Hoe is dat principe terug te zien in de business van Jumbo?
“Ze hebben bij Jumbo altijd de focus gelegd op de winkels en vanuit financieringsoogpunt telkens opnieuw gekeken hoe ze hun geld het meest strategisch kunnen inzetten. De stappen die ze daarbij hebben gemaakt zijn van ongekende aard. Neem bijvoorbeeld de overname van Super de Boer. Het waren meer dan 350 winkels die per vierkante meter 50 procent minder omzet draaiden dan een Jumbo-winkel. Bij de overname van C1000 waren de omzetten per vierkante meter vergelijkbaar. Ik heb Karel er lange tijd geleden over gesproken tijdens een rondje golf. Hij vertelde mij toen ook over hoe waardevol de raad van commissarissen is. Daarin zaten destijds belangrijke namen van ABN Amro en Unilever. Karel zei: “Deze mensen vertelden mij hoe je je financieringen moet regelen, hoe je een bedrijf overneemt, de diverse fases van ontwikkelen en uiteindelijk het samengaan.” Het meest boeiende van dit hele gesprek vond ik dat Karel heel erg geïnteresseerd was. Hij stelt vragen en maakt je wijzer. Hij had interesse in mensen, was nieuwsgierig, stelde zich open en luisterde naar deskundigen. Dat is ijzersterk en niet iedereen gegeven. De familie Van Eerd is sterk in beslissingen nemen. Cor Boonstra (red: ex-topman van Jacobs Douwe Egberts) zei ooit dat je beslissingen moet nemen. Daar kunnen foute tussen zitten, maar je moet het niet te lang uitzoeken en gewoon doen. Dan ga je vooruit. En dat is in wezen wat er met Jumbo is gebeurd.”
Jumbo is begonnen als groothandel, heeft een zelfbedieningswinkel gehad, een Kroon-supermarkt en in 1983 werd de eerste winkel onder de naam Jumbo geopend. In 1996 werd de huidige Jumbo-formule geïntroduceerd met de superlage prijzen en de 7 Zekerheden. Daarna volgde er veel meer en is er continu geïnnoveerd en vernieuwd. Wat valt jou het meest op aan alle veranderingen die Jumbo heeft gedaan?
“De Jumbo-formule dateert inderdaad uit 1983, toen de eerste winkel werd geopend. De filosofie die ze destijds hadden, is er nog steeds. De focus op de klant is altijd het belangrijkste geweest. Bij de opening van winkels is steevast een familielid aanwezig. Ze stellen zich open voor iedereen die werkt bij Jumbo, zodat je je onderdeel van de familie kunt voelen. Bij de overname van La Place stond de supermarktklant centraal. Ze wisten dat ze met deze dienstverlening in de supermarkt konden groeien. Op een gegeven moment hebben ze bedacht dat ze de merknaam La Place konden gebruiken voor een topassortiment. Als je dat doet, werkt het versterkend naar de restaurants. Dat is knap.”
Hoe heeft Jumbo het supermarktlandschap veranderd?
“Jumbo zet zichzelf neer als de supermarkt met alle services, lage prijzen en goede producten. Dat is niet per se winstgevend. Aan de andere kant zijn alle formules begonnen vanuit het oogpunt om de laagste prijs te bieden. In dit geval is Jumbo een familiebedrijf en dat pakt positief uit. Ze kunnen het zich permitteren om geen winst te maken en zichzelf een bepaald bedrag aan salaris uit te keren. Ze focussen op het opbouwen van het bedrijf en zijn tevreden met hun inkomen. Op de lange termijn er meer uithalen is het doel. Het gaat niet alleen om winstgevend zijn. Jumbo wil bouwen en bouwen tot ze een marktpositie hebben. Daarna richt je je op het omhoog krikken van de winst. Dan ga je je afvragen hoe je de organisatie efficiënter kan inrichten of de prijs voor fabrikanten kan verhogen. Als je dan wat power hebt, kun je winstgevend worden. De omzet is de kracht van het bedrijf. Dat is klantgenegenheid. Pas als de klant bij je wil kopen, kun je je winstgevendheid verhogen. Dat is in de gedachte van Jumbo een belangrijk traject. De kunst is om de boel bij elkaar te houden als je groeit. Tal van andere bedrijven kopen alles op en bij het aanstellen van een nieuwe directeur wordt het weer verkocht. Bij Jumbo is de visie duidelijk en dat is de rode draad in hun doen en laten.”
Lange tijd hield de familie Van Eerd het bij de Jumbo-formule, maar inmiddels kennen we ook de Jumbo Foodmarkt en het City-concept. Wat is de gedachte daarachter?
“Ja ze hebben altijd de Jumboformule voor alle winkels gehanteerd. Zeven jaar geleden kwam daar de eerste Foodmarkt bij, in Breda. Ik vind het knap om 6000 vierkante meter oppervlakte aan supermarkt toe te voegen aan een stad waar niet heel veel mensen bijkomen in de komende jaren. De familie Van Eerd heeft het lef gehad om daarin te investeren en wat ik heb begrepen is dat ze zoiets opzetten om van te leren. Het traject zal niet winstgevend zijn, maar ze trekken er wel veel lering uit. Dat is de stijl van Jumbo: het lef hebben om stappen te zetten en daarvan te leren. In de loop van de jaren zie je de elementen uit de Foodmarkt terug in de reguliere supermarkten. Dit was ook de aanleiding om La Place over te nemen. Het trekt Jumbo-ondernemers aan om een Foodmarkt te openen of de modulaire elementen toe te voegen aan hun winkel. Met Jumbo city wordt daarentegen juist geëxperimenteerd op een kleine oppervlakte.”
Diverse concepten binnen de Jumbo-formule snap ik. Maar wat heeft de overname van Hema daar bijvoorbeeld mee te maken?
“Hema heeft veel vestigingen en op het moment dat het slecht gaat met een bedrijf, kun je het kopen. Als je strategisch denkt, heb je twee keuzes: allereerst kun je Hema weer winstgevend maken, maar als dat niet lukt is er plan B. Dat is gebruikmaken van het onroerend goed om Jumbo-winkels te vestigen. Daarnaast heeft de familie Van Eerd nog La Place. Veel Hema-locaties zijn uitgerust met een horecagelegenheid en mijn inschatting is dat die allemaal worden getransformeerd naar La Place. Waar Jumbo nu druk mee bezig is, is het vrijmaken van vier tot vijf meter in de winkels voor Hema-assortiment. De consument is gewend aan de producten. Als je het voor elkaar krijgt om een soort shop-in-shop te creëren, kan het een groot succes worden. Ze kijken bij Jumbo heel erg naar: willen we het hebben? Hoe belangrijk is het? Natuurlijk willen ze een schappelijke prijs betalen, maar als er wat meer tegenover moet staan is het ook goed. De Van Eerds kijken naar het strategische belang. Je moet je voorstellen dat geld niets voorstelt, het is maakbaar.”
Ken jij de familie Van Eerd? Hoe zijn ze als personen, denk je?
“De vraag is hoelang het voor Frits en Colette leuk blijft om hiermee door te gaan. Zij hoeven niet meer te werken voor hun brood, want er is voldoende vermogen. Ze doen het, omdat ze het leuk vinden. Dat straalde Karel altijd al uit, maar ook Frits vindt ondernemen fantastisch. Colette is sowieso leuk, daar kun je hele open gesprekken mee voeren. Dat doet lang niet elke retailer, die zijn vaak bang om je wijzer te maken. De toekomst zal moeten uitwijzen hoe Jumbo er over bijvoorbeeld twintig jaar uit ziet. Karel is al op leeftijd, wanneer hij er niet meer is zal dat geen verschil maken in het enthousiasme van ondernemen. Misschien dragen Colette en Frits het wel over aan andere partijen en blijven ze zelf in de raad van commissarissen. Aan de andere kant is opvolging eveneens nog een mogelijkheid.”
Sinds een paar jaar zijn ze actief in België. Verwacht jij dat ze nog verder internationaal willen gaan?
“Je kunt als Jumbo zeggen dat je in Nederland blijft investeren, maar vanuit Veghel is België niet ver. Er is geen nieuw distributiecentrum nodig, dus het geld wordt vooral uitgegeven aan het starten van nieuwe winkels. Ik denk dat ze het hierbij laten. Er is in Duitsland bijvoorbeeld nog geen Nederlandse formule succesvol geweest en 45 procent van de omzet gaat naar discounters. Voor de komende tien jaar verwacht ik dat Jumbo het houdt bij Nederland en België.”
Hoe zie jij de toekomst van Jumbo verder?
“Ik verwacht dat ze door zullen gaan met groeien en ondernemen. En tegelijkertijd vraag ik me af hoe je met zoveel winkels en marktaandeel alles kunt structureren en controleren. Dat doen ze nu met een operationsteam, maar je hebt ook te maken met concurrenten waarvan Albert Heijn de grootste is. En Lidl is eveneens een partij om rekening mee te houden. Op de lange termijn zit het hem bij Jumbo in ieder geval in groeien in winkels. Ze zullen continu kijken hoe ze de kostenstructuur beter in de hand kunnen houden. Key blijft investeren, stabiliseren en winst maken. Een belangrijke trend om te volgen is online. Waar staan we over vijf of tien jaar? In het buitenland zien we dat ter plekke eten in de supermarkt een hot item is. Dat traject is in Nederland nog zwak ontwikkeld, al komt Jumbo als enige in de buurt met de Foodmarkt. Daar ligt nog een toekomstige kans voor ze.”
Bron: Levensmiddelenkrant
