Minister legt bom onder cao-stelsel: Picnic krijgt vrij spel

Naast Picnic krijgen bedrijven als Flink en Crisp dispensatie voor de supermarkten-cao. Het betreft alle leden van de Vereniging E-commerce Nederland. CNV is verbijsterd over de beslissing van minister Mariëlle Paul van Sociale Zaken. Jacqueline Twerda van CNV: “Hiermee zet de minister niet alleen de cao voor supers onder druk, maar legt ze ook een bom onder het gehele cao-stelsel. Tot twee keer toe heeft de rechter geoordeeld dat Picnic wel degelijk onder de werkingssfeer van de supermarkten-cao valt. Dat de minister nu dispensatie verleent, legt enorm veel druk op het voortbestaan van deze cao en op het cao-stelsel als geheel.”

Gevaar
CNV spreekt over het mogelijk gevaar dat ook Albert Heijn en Jumbo zich gaan melden voor aparte arbeidsvoorwaarden voor hun online activiteiten. “Dan valt het draagvlak onder de hele cao weg en zijn de arbeidsvoorwaarden voor 350.000 supermarktmedewerkers straks hoogst onzeker”, zegt Twerda. “Sterker nog, bedrijven die claimen dat ze innovatief zijn, ook in andere bedrijfstakken, worden met deze beslissing gestimuleerd om zich ook te onttrekken aan sector-cao’s en mensen minder te gaan betalen. Daarmee ligt er een bom onder het hele Nederlandse cao-stelsel en staan de arbeidsvoorwaarden van miljoenen mensen op de tocht.”

Teleurstelling
Picnic is in ieder geval tot 1 april 2026 uitgezonderd van de supermarkten-cao en hoeft zich niet meer aan de betalingen te houden. “Dat betekent dat Picnic nu 25% op de kosten van werknemers kan besparen. Dat heeft grote gevolgen voor ze”, meent Twerda. De teleurstelling is des te groter omdat CNV en de andere cao-partijen de afgelopen jaren herhaaldelijk pogingen hebben ondernomen om Picnic en andere online supermarkten bij de huidige cao te betrekken. Twerda: “Picnic heeft die categorisch van de hand gewezen en alleen maar doorgedrukt op de eigen oplossing, namelijk dat ze hun medewerkers minder willen betalen.” 

CNV zal zich niet zomaar neerleggen bij deze beslissing. Medewerkers moeten volgens Twerda inleveren om de concurrentiepositie van Picnic te kunnen bekostigen. “Daar ben ik boos over. Ze hadden er ook voor kunnen kiezen om bezorgkosten te gaan rekenen. Maar dat willen ze niet. Wij gaan ons beraden op de onderbouwing van het ministerie en bezien welke formele vervolgstappen we kunnen zetten, wetende dat de rechter ons en dus de medewerkers al twee keer gelijk heeft gegeven”, sluit Twerda af. 

‘Een zwakke en onbegrijpelijke keuze’
FNV is eveneens verbaasd en teleurgesteld door het besluit. “Picnic is een supermarkt, maar mag van de minister toch nog een jaartje doen alsof dat niet zo is. Een zwakke en onbegrijpelijke keuze”, zegt FNV-bestuurder Michiel AI. Hij vindt dat Picnic nog steeds ontkent wat voor iedereen allang duidelijk is, namelijk dat het gewoon een supermarkt is. Dit werd recent ook bevestigd door het Gerechtshof in Arnhem. “Picnic presenteert zich als de supermarkt op wielen, maar als het om arbeidsvoorwaarden gaat trekken ze ineens het jasje van een logistiek bedrijf aan. Wel de lusten maar niet de lasten dus. Dat is onacceptabel”, vertelt AI. 

Rechtvaardige beloning
Het onbegrip vanuit FNV is groot als het gaat om de beslissing van de minister. Waarom gaat hij niet net als de rechter mee in de stelling dat mensen voor gelijk werk gelijk loon moeten krijgen, vraagt de vakbond zich af. AI: “Concurrentie en innovatie zijn prima, maar dan wel op een eerlijke manier. Wie ’s avonds of in het weekend werkt bij Picnic, moet hetzelfde betaald krijgen als bij Albert Heijn of Jumbo.” De vakbond zal de motivatie van de minister nader gaan bestuderen. “Wij blijven ons inzetten voor rechtvaardige beloning in de hele supermarktsector, ook bij flitsbezorgers en websupers”, eindigt AI.

Onjuiste gronden
Wat het Vakcentrum betreft gaat dit besluit in tegen het oordeel van de rechtbank en het hof en verzwakt het daarnaast het hele cao-stelsel. De brancheorganisatie legt zich er dan ook niet bij neer en wil naar de rechter stappen. “Een eerdere minister heeft al eens dispensatie verleend. Dat was op duidelijk onjuiste gronden. We hebben daarover een uitspraak van de rechter gevraagd. Die procedure loopt nog. We moeten kijken of we deze dispensatie daarbij kunnen voegen of dat dit een tweede rechtszaak tegen het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt”, aldus Vakcentrum-directeur Patricia Hoogstraaten. 

‘Innovatieve’ bedrijven
Volgens haar lijkt het erop dat in Den Haag wordt gevreesd voor ‘innovatieve’ bedrijven. “Er wordt de laatste tijd veel gesproken over het vestigingsklimaat en het mogelijk naar het buitenland trekken van innovatieve bedrijven. Ik krijg de indruk dat men daardoor wel erg voorzichtig is geworden. Terwijl ik mij afvraag hoe reëel die bedreigingen zijn. Daarbij gaat men overigens voorbij aan de enorme inspanningen die geleverd worden door de supermarkten die wel de cao volgen. Ook in een advies van de ACM in deze kwestie lijkt innovatie zwaarder te tellen dan een gelijk speelveld waar het gaat om arbeidsvoorwaarden. Juist waar het gaat om die arbeidsvoorwaarden willen we concurrentie voorkomen. Tot onze verbazing blijkt dat de ACM zich niet alleen nu, maar ook bij de vorige dispensatie-aanvraag betrokken is geweest. Daarbij is in het geheel geen hoor en wederhoor toegepast en heeft men zich geconcentreerd op elementen die door Picnic cs zijn aangedragen”, licht Hoogstraaten toe. 

Gelijk speelveld
Daarnaast vindt de brancheorganisatie dat de dispensatie het cao-stelsel verzwakt. Hoogstraaten: "Het cao-stelsel is in Nederland een groot goed. Het zorgt voor een gelijk speelveld en voorkomt neerwaartse concurrentie op arbeidsvoorwaarden. Dat belang is eerder dit jaar nog eens benadrukt door de centrale werknemers- en werkgeversorganisaties in een advies van de STAR aan de minister. En ook Europees is het streven dat 80% van de medewerkers onder een cao vallen. Als Picnic een uitzondering krijgt, dan volgen er onvermijdelijk meer aanvragen van andere bedrijven. Ik ken wel meer bedrijven die economische redenen hebben om van de cao af te willen wijken en vast ook niet alleen in onze branche. Onze cao is een afspraak over de minimum arbeidsvoorwaarden, zodat er geen concurrentie op dit vlak ontstaat. Deze mogelijkheid wordt door de mededingingswet ondersteund. Dispensatie betekent een bijl aan de wortel van het cao-stelsel en zal ertoe leiden dat cao’s hun kracht verliezen.”

De directeur van het Vakcentrum zegt dat mkb-ondernemers en hun medewerkers de meerwaarde zien van een cao die algemeen verbindend verklaard is en daarmee voorziet in een gelijk speelveld voor de hele branche. “Zonder een cao zouden zij zich gedwongen zien om individueel arbeidsvoorwaarden te formuleren, contracten te schrijven en alles af te stemmen. Dat zorgt niet alleen voor veel tijdverlies en meer administratieve lasten en kosten voor de mkb-winkeliers, maar ook voor meer onzekerheid voor de medewerkers. Voor hen kan het ook slechtere arbeidsvoorwaarden betekenen. En uiteindelijk raakt het ook de consument, want concurrentie op arbeidsvoorwaarden gaat ten koste van service en kwaliteit. Niet alleen in onze branche maar ook alle andere branches. Precies dat moet voorkomen worden."

Bron: Levensmiddelenkrant