AMSTERDAM – Dat gezond eten belangrijk is, weet de consument inmiddels wel. De intentie is er vaak, maar in de praktijk lopen mensen aan tegen belemmeringen als prijs en gemak. Gezonde voeding is doorgaans duurder en minder makkelijk en snel verkrijgbaar dan ongezonde alternatieven. Dat blijkt uit een consumentenonderzoek dat ABN AMRO liet uitvoeren door Panelwizard.
Prijs blijkt de grootste drempel om gezonde producten te kopen. Bijna één op de vier ondervraagden geeft aan dat deze producten te duur zijn. In huishoudens met jonge kinderen loopt dit percentage op tot bijna 45%, en onder jongeren van 18 tot 30 jaar zelfs tot 54,6%. Ook het gemak speelt een rol: één op de vijf deelnemers vindt dat gezonde voeding moeilijker verkrijgbaar is en meer tijd kost om te bereiden. Vooral jonge gezinnen (31,5%) en jongeren (37,3%) geven dit vaker aan dan gemiddeld. In het onderzoek werd de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum als referentie voor gezonde voeding gebruikt.
Gedeelde verantwoordelijkheid
Ondanks deze obstakels geven de meeste respondenten aan dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor hun eetgedrag. In het geval van kinderen ligt die verantwoordelijkheid vooral bij ouders of verzorgers. Toch vindt ruim een derde van de ondervraagden dat ook voedingsproducenten, supermarkten en de overheid een belangrijke rol hebben in het bevorderen van gezonde voeding. De horeca wordt hierin door slechts één op de vijf consumenten als verantwoordelijke partij gezien.
Supermarkten
Supermarkten dragen volgens consumenten een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid. Zij bepalen immers in belangrijke mate welke producten zichtbaar en aantrekkelijk gepresenteerd worden – en tegen welke prijs. Door middel van winkelinrichting, promoties, volumedeals en opvallende schapplaatsingen worden consumenten gestuurd in hun keuzes. Met meer dan 80% van het aanbod buiten de Schijf van Vijf, wordt het structureel maken van gezondere keuzes bemoeilijkt.
Voedingsbedrijven
Ook voedingsproducenten dragen verantwoordelijkheid. Consumenten beoordelen producten op voedingswaarde, energiegehalte en ingrediënten. Eén op de drie baseert zich daarbij op de Schijf van Vijf. Nutri-Score wordt minder vaak gebruikt, maar blijkt vooral nuttig voor producten buiten de Schijf van Vijf. Het logo helpt consumenten bij het kiezen van een gezonder alternatief binnen een bepaalde productgroep, en stimuleert producenten om hun recepturen te verbeteren. Initiatieven zoals het Akkoord Verbetering Productsamenstelling zijn hier al een eerste stap in geweest.
Overheid
Van de overheid wordt verwacht dat zij beleid voert dat gezond eten stimuleert, bijvoorbeeld door middel van communicatie, regelgeving en financiële prikkels. In 2018 zijn in het Nationaal Preventieakkoord afspraken gemaakt met maatschappelijke organisaties en bedrijven om overgewicht tegen te gaan. Daaronder vallen onder andere het terugdringen van suiker in frisdranken en het beperken van marketing gericht op kinderen. In 2024 verhoogde de overheid de verbruiksbelasting op alcoholvrije dranken zoals vruchtensappen en limonade, terwijl die op mineraalwater werd afgeschaft. Toch hebben deze maatregelen tot nu toe nog niet geleid tot een merkbare daling van het aantal mensen met overgewicht.
Conclusie
Gezonde voeding is een complexe uitdaging die vraagt om een gezamenlijke aanpak. Consumenten erkennen hun eigen verantwoordelijkheid, maar verwachten ook inzet van supermarkten, voedingsbedrijven, horeca en overheid. Door samen te focussen op betaalbaarheid, gemak, variatie en heldere voorlichting, kunnen alle partijen bijdragen aan een gezondere levensstijl voor iedereen. De overheid kan hierin de voorwaarden scheppen die gezonde keuzes toegankelijker en aantrekkelijker maken voor alle lagen van de bevolking.
Bron: Levensmiddelenkrant
