De Eiwitboeren en Hak slaan handen ineen voor terugkeer spliterwt

De missie van De Eiwitboeren is om de teelt van meer peulvruchten in Nederland te stimuleren. Dit wil de productenorganisatie omdat er nu nog maar zesduizend hectare peulvruchten wordt geteeld in Nederland, terwijl dit getal in 1951 op 35.000 lag. Hak is al jaren bezig met proeven om  ‘exotische’ peulvruchten, die veelal in Noord-Amerika worden geteeld, weer in Nederland te telen. De groente- en peulvruchtenfabrikant heeft al succesvol kidneybonen, zwarte en witte bonen geteeld in Nederland. Met de spliterwt wordt de volgende stap gezet. Deze peulvrucht is van oorsprong oer-Hollands, maar verhuisde in de jaren zeventig naar Noord-Amerika. In maart zaaiden De Eiwitboeren en Hak een tiental hectare spliterwten in op verschillende velden verspreid over Nederland.

‘Ik vind het leuk om te diversifiëren’
Lucas Jensema, een teler uit Groningen, zegt het volgende over de proef: “Dit jaar was het eerste jaar dat ik spliterwten teelde en het was een leerzame ervaring. De weersomstandigheden, een droog en warm voorjaar en af en toe een goede bui, hebben ervoor gezorgd dat de gewassen het goed hebben gedaan. Ik deed mee aan de proef omdat ik het leuk vind om te diversifiëren in gewassen en vanwege het duurzamere karakter van vlinderbloemige gewassen waardoor de spliterwt goed past in mijn bouwplan. Deze erwt heeft namelijk geen stikstof nodig en laat ook stikstof achter in de bodem, wat een voordeel is voor een volgend gewas. Bovendien eten we allemaal snert, maar we halen de erwten voor de soep hier niet vandaan. Dat is natuurlijk zonde en het is daarom ook geweldig dat de oer-Hollandse spliterwt door deze proef weer terug is in Nederland.”

Spannend
Henk Janknegt, voorzitter van De Eiwitboeren: “Mijn ouders teelden in de jaren zeventig nog spliterwten. Daarna is de teelt massaal naar Noord-Amerika verhuisd. Door schaalvergroting kon de Nederlandse spliterwt niet meer concurreren. Dat is nog steeds een uitdaging, maar het is onze overtuiging als Eiwitboeren dat we ook in Nederland weer schaal kunnen opzoeken. Het was even spannend of in de huidige omstandigheden de spliterwt het weer net zo goed zou doen als vroeger. En dat blijkt het geval, dus dat biedt perspectief.”

‘Exotische’ peulvruchten
Nicole Freid, algemeen directeur bij Hak, is tevreden met de samenwerking: “De proef met de spliterwt sluit goed aan bij onze missie om zoveel mogelijk mensen te helpen meer groenten en peulvruchten te eten, en het liefst zo veel mogelijk van Nederlandse bodem. Het grootste deel van onze groenten en peulvruchten telen wij dichtbij. Dat scheelt transportkilometers en zo is nauwe samenwerking met de teler mogelijk. Daarom doen we al jaren proeven met het telen van ‘exotische’ peulvruchten in Nederland. Juist bij de oer-Hollandse spliterwt is het zonde dat die van zo ver moet komen. Peulvruchten zijn niet alleen super voedzaam, maar ook een belangrijke bron van plantaardige eiwitten. Ze vormen dan ook een smakelijk alternatief als je een keer geen vlees wilt eten, een belangrijke stap in de eiwittransitie. Hoe mooi is het als we die ook van dichtbij kunnen halen? Zeker als Nederlandse telers op deze manier ook mee kunnen profiteren van deze beweging, waarin peulvruchten een sleutelrol vervullen.”

Artikel gaat verder onder de foto ↓

‘Bean Deal’
Het terugbrengen van de spliterwt sluit aan bij de zogeheten ‘Bean Deal’. Dit is een afspraak die in 2023 werd gesloten tussen het ministerie van LVVN en 56 samenwerkingspartners. Hak behoort tot die samenwerkingspartners. De ‘Bean Deal’ houdt in dat Nederland meer zelfvoorzienend moet worden en minder afhankelijk van het buitenland op het gebied van de teelt van eiwitrijke gewassen.

Schaal
Als het aan De Eiwitboeren en Hak ligt, zijn de kosten de moeilijkste uitdaging van het terughalen van de spliterwt naar Nederland. “In Noord-Amerika is teelt op grote schaal mogelijk – en dat drukt uiteraard de kosten. Dat is ook de reden waarom de spliterwt ooit uit Nederland is verdwenen. Toch denken wij dat het mogelijk is de erwt weer naar Nederland te halen, als we met elkaar de schaal vergroten dan kunnen we daarmee de prijsafstand verminderen en zo weer oer-Hollandse erwten produceren voor een toekomstbestendige prijs”, aldus Janknegt.

Volgens Freid zijn Nederlandse spliterwten veel duurder dan die uit Noord-Amerika. “Het vergroten van de schaal en verlagen van de kosten zijn dus essentieel om de spliterwt weer volledig uit Nederland te kunnen halen. We testen met deze proef de kwaliteit en de opbrengsten om vervolgens samen met De Eiwitboeren te kijken hoe we de teelt schaalbaar kunnen maken, zodat het voor de consument ook betaalbaar blijft. Deze schaalvergroting kunnen we bereiken door onder andere bewustzijn en vraag te creëren bij de Nederlandse consument, want zij weten niet dat hun geliefde erwtensoep momenteel niet van eigen bodem komt.”

Janknegt voegt toe: “We proberen zoveel mogelijk partijen samen te brengen om de gewenste schaalgrootte te creëren. We roepen dan ook andere marktpartijen die spliterwten verkopen of verwerken op om zich aan te sluiten. Als we samen schaal kunnen creëren dan kunnen we de teelt weer volledig terug naar Nederland halen. Dit is niet alleen een mooie toevoeging aan het bouwplan van akkerbouwers in Nederland, maar het vermindert ook voedselkilometers en het is goed voor onze voedselzekerheid omdat het Nederland minder afhankelijk maakt van de internationale voedselindustrie.”

Bron: Levensmiddelenkrant